Πληροφορίες, περιγραφές, φωτογραφίες για όλες τις ερυθρές ποικιλίες που βρίσκουμε στον ελληνικό αμπελώνα
Το Φωκιανό, μια ποικιλία με πλούσια ιστορία, συνδέεται με τα νησιά του Αιγαίου και κυρίως την Σάμο και την Ικαρία. Ξεχασμένη στις μέρες μας, γίνεται προσπάθεια από παραγωγούς της Ικαρίας για την αναβίωση της καταλαμβάνοντας πλέον το 70 % του μικρού αμπελώνα του νησιού. Δίνει κρασιά με χαμηλής έντασης χρώμα, σχετικά υψηλό αλκοολικό βαθμό, φρουτώδη αρώματα, μέτρια προς υψηλή οξύτητα και πλούσιες τανίνες.
Το Cabernet Franc είναι μια ερυθρή ποικιλία η οποία καλλιεργείται ευρέως σε δύο περιοχές της Γαλλίας. Στην περιοχή του Μπορντώ και περισσότερο στην περιοχή του St Emillion αν και σπάνια κυριαρχεί στα χαρμάνια και στην κοιλάδα του Λίγηρα στην περιοχή της Τουρένης. Το συναντάμε επίσης στην βόρειο Ιταλία, στην Ουγγαρία στην βόρειο Αμερική και στην Νότιο Αφρική.
Γενικότερα το Cabernet Franc, δίνει κρασιά με σχετικά ελαφρύ χρώμα, μέτριο σώμα και μέτριο επίπεδο τανινών. Τα αρώματα του διακρίνονται για τα έντονα φυτικά στοιχεία που θυμίζουν κοτσάνια και βότανα τα κόκκινα φρούτα και το μολύβι. Τα κρασιά από τον Λίγηρα είναι συνήθως ελαφριά αρωματικά κρασιά με υψηλή οξύτητα ενώ σε μικρότερη κλίμακα παράγονται πιο πλούσια κρασιά που ωριμάζουν σε δρυ.
Στην Ελλάδα η ποικιλία δεν είναι πολύ διαδεδομένη. Το συναντάμε συνήθως σε χαρμάνια με άλλες ποικιλίες κυρίως στην Πελοπόννησο και την βόρειο Ελλάδα. Συμμετέχει στα ερυθρά κρασιά Π.Ο.Π. Πλαγιές Μελίτωνα μαζί με το Λημνιό και το Cabernet Sauvignon.
Το Cabernet Sauvignon είναι μια ερυθρή ποικιλία ίσως με την μεγαλύτερη φήμη και αναγνωρισιμότητα σε όλο τον κόσμο. Είναι η κλασσική ποικιλία που κυριαρχεί στο Haut Medoc του Μπορντώ αλλά και του νέου κόσμου με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα την Napa στην Καλιφόρνια, τις Coonawarra και Margaret River της Αυστραλίας, το Hawkes bay στην νέα Ζηλανδία και τη Colchaqua στην Χιλή.
Στο Μπορντώ αναμιγνύεται κυρίως με την ποικιλία Merlot. Κυριαρχεί στα κρασιά που προέρχονται από την ‘αριστερή όχθη’ όπως καλείται η περιοχή του Haut Medoc και του Graves. Εδώ βρίσκονται τα περίφημα χωριά/Ονομασίες προέλευσης St Estephe, Pauillac, Margaux, St Julien και Pessac Leognan Στην ‘δεξιά όχθη’ , όπου βρίσκεται το Pomerol και το Saint Emillion κυριαρχεί το Merlot στα χαρμάνια.
Δίνει κρασιά γεμάτου σώματος, με σχετικά υψηλή οξύτητα, πλούσιες τανίνες και εμφανίζει πολύ καλή συνέργια με την δρυ. Τα αρώματα του ποικίλουν ανάλογα με την περιοχή που καλλιεργείται και το κλίμα. Κοινό χαρακτηριστικό είναι το φραγκοστάφυλο και τα μαύρα κεράσια και όταν παλαιώνει σε δρυ το κέδρο και ο καπνός . Στις ψυχρότερες περιοχές όπως στο Μπορντώ τα αρώματα συμπληρώνονται με αυτά της πράσινης πιπεριάς και της μέντας. Σε ζεστότερα κλίματα όπως αυτό της Καλιφόρνιας εμφανίζονται πιο ώριμα αρώματα μαύρων φρούτων αλλά και μαύρης ελιάς. Σε πιο ήπιες περιοχές όπως η Coonawarra της Αυστραλίας τα κρασιά βγάζουν γλυκόριζα και ευκάλυπτο. Τα καλύτερα κρασιά από Cabernet Sauvignon μπορούν να παλαιώσουν και να εξελιχθούν για πολλές δεκαετίες.
Στην Ελλάδα όπως και σε πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης, καλλιεργείται ευρέως σχεδόν σε όλες τις οινοπαραγωγικές περιοχές δίνοντας μονοποικιλιακά κρασιά αλλά και χαρμάνια. Στην περιοχή της βόρειας Ελλάδας αναμιγνύεται με Merlot παράγοντας κρασιά επηρεασμένα από αυτά του Μπορντώ. Στην Πελοπόννησο το πιο δημοφιλές χαρμάνι είναι αυτό με το Αγιωργίτικο. Συμμετέχει στα ερυθρά κρασιά Π.Ο.Π. Πλαγιές Μελίτωνα μαζί με το Λημνιό και το Cabernet Franc.
Το Grenache ή Garnacha, είναι η πιο πολυφυτεμένη ερυθρή ποικιλία της Ισπανίας από όπου και προέρχεται. Πρόκειται για ποικιλία που θέλει σχετικά ζεστά κλίματα για να ωριμάσει πλήρων. Καλλιεργείται ευρέως στην περιοχή της Navarra, της Rioja και του Priorat της Ισπανίας. Στην Γαλλία την συναντάμε στον Νότιο Ροδανό και στις Γαλλικές ακτές της Μεσογείου. Είναι διαδεδομένη σε όλες τις χώρες του Νέου κόσμου και ιδιαίτερα στην Αυστραλία και στην Καλιφόρνια.
Πολύ συχνά την συναντάμε σε χαρμάνι με άλλες ποικιλίες με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αυτά της Rioja και τα λεγόμενα GSM (Grenache-Syrah-Mourvedre) του Ροδανού και της Αυστραλίας, ενώ χρησιμοποιείται ευρέως και για την παραγωγή ροζέ κρασιών.
Δίνει κρασιά με μέτριο χρώμα, υψηλό αλκοόλ, γεμάτο σώμα, μαλακές τανίνες και αρώματα κόκκινων φρούτων όπως φράουλας και σμέουρου, λευκού πιπεριού που εξελίσσονται σε αρώματα πίσσας, καφέ και δέρματος όσο ωριμάζουν.
Η ποικιλία έχει σημαντική παρουσία και στην Ελλάδα όπου χρησιμοποιείται για την παραγωγή κυρίως πολυποικιλιακών κόκκινων αλλά και ροζέ κρασιών. Τα περισσότερα κρασιά έρχονται από την Κρήτη και την Πελοπόννησο.
Το Malbec είναι μια ερυθρή ποικιλία που προέρχεται από την νοτιοδυτική Γαλλία. Καλλιεργείται ευρέως στην περιοχή του (καλείται και Auxerrois ή Cot) όπου δίνει βαθύχρωμα κρασιά με υψηλό επίπεδο τανινών αρώματα μαύρων φρούτων και δέρματος. Συνήθως αναμιγνύεται με Tannat ή Merlot σε ποσοστό που δεν ξεπερνάει το 30%.
Εκτός από την Γαλλία το Malbec έχει ισχυρή παρουσία στην Αργεντινή, αποτελώντας την πιο πολυφυτεμένη ποικιλία. Δίνει πιο μοντέρνα κρασιά από την Γαλλία, με βαθύ χρώμα, πιο μαλακές τανίνες, υψηλότερο αλκοόλ και έντονα αρώματα ώριμων μαύρων φρούτων μπαχαρικών και λουλουδιών. Και εδώ συχνά το συναντάμε σε χαρμάνια με Cabernet Sauvignon.
Στην Ελλάδα τα κρασιά από Malbec είναι σπάνια.
Η πατρίδα της ερυθρής ποικιλίας Merlot είναι το Μπορντώ της Γαλλίας. Την συναντάμε επίσης στην νοτιοδυτική Γαλλία καθώς και σε όλες τις οινοπαραγωγικές χώρες του κόσμου με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα την βόρειο Ιταλία, την Καλιφόρνια, την Ουάσινγκτον, την Χιλή και την Αργεντινή.
Είναι η πιο πολυφυτεμένη ερυθρή ποικιλία του Μπορντώ, συμμετέχοντας σε χαρμάνια με το Cabernet Sauvignon και το Cabernet Franc. Δίνει μαλακά βελούδινα κρασιά που μπορούν να μαλακώσουν το πιο αυστηρό Cabernet Sauvignon. Κυριαρχεί στα κρασιά που προέρχονται από την ‘δεξιά όχθη’, δηλαδή στις περίφημες περιοχές του Pomerol και του Saint Emillion δίνοντας μεγάλα κρασιά που μπορούν να εξελιχθούν για πολλά χρόνια στην φιάλη.
Γενικά το Merlot δίνει κρασιά με έντονο χρώμα και μαλακές τανίνες που ωριμάζουν σχετικά γρήγορα. Τα κρασιά από ζεστές περιοχές, όπως η Καλιφόρνια, έχουν συνήθως υψηλότερο ποσοστό αλκοόλης και γεμάτο σώμα, με ώριμα αρώματα μαύρων φρούτων όπως δαμάσκηνο και βατόμουρο, σοκολάτας τα οποία συμπληρώνονται με αρώματα βανίλιας και ξηρών καρπών από την παλαίωση σε δρύινα βαρέλια. Τα κρασιά από ψυχρότερα κλίματα είναι πιο ‘λεπτά’ εμφανίζοντας μέτριο σώμα και χαμηλότερο αλκοόλ, υψηλότερη οξύτητα, με λιγότερο έντονα τα στοιχεία της δρυός και αρώματα φράουλας κερασιού, βοτάνων και κέδρου.
Στην Ελλάδα όπως και σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες το συναντάμε τόσο σε μονοποικιλιακά κρασιά όσο και σε χαρμάνια με ελληνικές αλλά και άλλες διεθνείς ποικιλίες, σχεδόν σε όλη την χώρα και ιδιαίτερα στην Μακεδονία και στην Πελοπόννησο.
Το Nebbiolo είναι μια ερυθρή ποικιλία που καλλιεργείται στην βόρειο Ιταλία και συγκεκριμένα στην περιοχή του Piemonte. Η ιδιαιτερότητα του Nebbiolo είναι ότι παρόλο που σε αυτή την περιοχή δίνει εξαιρετικά κρασιά σπάνια την συναντάμε σε άλλες οινοπαραγωγικές περιοχές. Τα πιο φημισμένα κρασιά έρχονται από δύο χωριά, το Barolo και το Barbaresco κοντά στην πόλη της Alba.
Δίνει κρασιά με απαλό χρώμα, υψηλό αλκοόλ, υψηλό επίπεδο τανινών και οξύτητας με αρώματα κόκκινων φρούτων, τριαντάφυλλου, γλυκόριζας, βιολέτας και γης. Τα καλύτερα κρασιά μπορούν αν παλαιώσουν και να εξελιχθούν για αρκετά χρόνια.
Στην Ελλάδα η ποικιλία έχει πολύ μικρή παρουσία στην περιοχή της Θεσσαλίας.
Το Sangiovese είναι μια ερυθρή ποικιλία που συναντάται στην Ιταλία και κυρίως στην περιοχή της Τοσκάνης και νοτιότερα. Είναι η ποικιλία που δίνει τα περίφημα κρασιά Chianti και Brunello di Montalcino. Αρκετοί παραγωγοί αρχίζουν να πειραματίζονται με το Sangiovese σε όλο τον κόσμο με την Αργεντινή και την Καλιφόρνια να παράγουν τα περισσότερα κρασιά από αυτή την ποικιλία.
Δίνει κρασιά με υψηλή οξύτητα, αρκετές τανίνες και αρώματα βύσσινου, γης, καπνού και τσαγιού που έχουν την δυνατότητα να ωριμάζουν και να εξελίσσονται για αρκετά χρόνια. Συχνά αναμιγνύεται με άλλες διεθνείς ποικιλίες όπως το Cabernet Sauvignon και το Merlot με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τα ερυθρά κρασιά από την Tοσκάνη που καλούνται ‘ Super Tuscans’.
Στην Ελλάδα υπάρχει μικρή παρουσία του Sangiovese κυρίως στην Θεσσαλία.
Τo Pinot Noir είναι η ερυθρή ποικιλία που δίνει τα περίφημα κόκκινα κρασιά της Βουργουνδίας από όπου και προέρχεται. Είναι ποικιλία που δεν αγαπά τα ζεστά κλίματα οπότε ευδοκιμεί σε σχετικά ψυχρές περιοχές. Εκτός από την Βουργουνδία, στην Ευρώπη καλλιεργείται σε μικρότερη έκταση στην Αλσατία, την Γερμανία και την Αυστρία. Στον Νέο Κόσμο καλλιεργείται ευρέως στις Sonoma και Carneros της Καλιφόρνιας, στο Όρεγκον, στην Yarra Valley της Αυστραλίας, στο Walker Bay της Νότιας Αφρικής, στην Τασμανία και σχεδόν σε όλη την Νέα Ζηλανδία με τα πιο φημισμένα κρασιά να έρχονται από την Central Otago.
Σπάνια συναντάμε το Pinot Noir σε χαρμάνι με άλλη ποικιλία με εξαίρεση τα αφρώδη κρασιά.
Στην Βουργουνδία βρίσκουμε κρασιά διαφορετικής ποιότητας και τιμών ανάλογα με την περιοχή όπου καλλιεργούνται. Τα πιο φρέσκα Pinot Noir, που συνήθως ανήκουν στην γενική κατάταξη, AOC Bourgogne Rouge, έχουν σχετικά απαλό χρώμα, βγάζουν αρώματα φράουλας, κερασιού και βιολέτας με μέτριο επίπεδο τανινών και υψηλή οξύτητα. Τα μεγάλα, και ακριβά, κρασιά από το Cote d’ Or, και από τα φημισμένα χωριά Gevrey Chambertin, Vougeot, Vosne-Romanne και Nuits-Saint-George, έχουν την δυνατότητα να ωριμάζουν και να εξελίσσονται για πολλά χρόνια δίνοντας πολύπλοκα κρασιά όπου τα αρώματα των κόκκινων φρούτων και της βιολέτας συμπληρώνονται από αρώματα γλυκόριζας, γης και δέρματος. Γενικότερα τα αρώματα δρυός δεν είναι έντονα καθώς το ποσοστό νέων βαρελιών είναι μικρό.
Στα κρασιά από τον Νέο Κόσμο τα κόκκινα φρούτα παρουσιάζονται πιο ώριμα και πιο έντονα και τα φυτικά στοιχεία κάνουν την εμφάνιση τους από την αρχή. Η δυνατότητα παλαίωσης είναι μικρότερη από αυτή των μεγάλων κρασιών από την Βουργουνδία.
Το Pinot Noir είναι η βασική ποικιλία για την παραγωγή Σαμπάνιας μαζί με το Chardonnay και το Pinot Meunier. Χρησιμοποιείται ευρέως και σε όλο τον κόσμο στην παραγωγή αφρωδών οίνων λόγω της υψηλής της οξύτητας του.
Στην Ελλάδα λόγω του ζεστού κλίματος τα κρασιά από Pinot Noir είναι σπάνια.
Σταφύλι Pinot Noir στην Βουργουνδία
Το Syrah είναι από τις πιο μοδάτες ερυθρές ποικιλίες, με τις φυτεύσεις να αυξάνονται συνεχώς τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα. Είναι η 5η πιο πολυφυτεμένη ερυθρή ποικιλία στον κόσμο. Η προέλευση της είναι πηγή διαφωνιών με επικρατέστερες περιοχές την Σικελία, την Περσία, τον Ροδανό και την Νότιο Γαλλία.
Το Syrah είναι υπέυθυνο για τα ‘ μεγάλα’ κρασιά του Βόρειου Ροδανού, με τις πιο φημισμένες Appellation Controlee (Ονομασίες Προέλευσης) να είναι το Hermitage και το Cote Rotie. Τα Hermitage παράγονται απο 100% Syrah ενω στα Cote Rotie επιτρέπεται η προσθήκη μέχρι 20% της λευκής ποικιλίας Viognier . Τα κρασιά έχουν βαθύ χρώμα, υψηλό επίπεδο τανινών, αρώματα μαύρων φρούτων, πιπεριού και λουλουδιών και μπορούν να παλαιώνουν για δεκαετίες. Η ποικιλία καλλιεργείται ευρέως και στον Νότιο Ροδάνο όπου αναμιγνύεται με άλλες ποικιλίες της περιοχής με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τα Chateauneauf du Pape.
Το Shiraz, όπως καλείται σε αρκετές περιοχές του Νέου Κόσμου, είναι η κλασσική ερυθρή ποικιλία της Αυστραλίας. Καλλιεργείται σε όλες τις περιοχές της χώρας με πολλές διαφορές στο στυλ των κρασιών. Στις ποιο ζεστές περιοχές όπως η Barossa και η Hunter Valley, τα κρασιά εμφανίζουν ένα πιο γλυκό και ώριμο χαρακτήρα με αρώματα γης και μπαχαρικών που εξελίσσονται σε δέρμα και καραμέλα όσο ωριμάζουν. Σε ψυχρότερες περιοχές όπως το Margaret River τα κρασιά βγάζουν πιο αυστηρό αλλά κομψό χαρακτήρα με έντονα αρώματα μαύρου πιπεριού. Πολύ συχνά το Shiraz αναμιγνύεται με Cabernet Sauvignon προσδίδοντας πιο μαλακό χαρακτήρα αλλά και σώμα, ενώ όλο και συχνότερα συναντάμε χαρμάνια του Shiraz με την λευκή ποικιλία Viognier . Σημαντικές είναι και οι ποσότητες κόκκινων ξηρών αφρωδών οίνων.
Εκτός από τον Ροδανό και την Αυστραλία το Syrah/Shiraz καλλιεργείται σε όλες τις οινοπαραγωγικές χώρες και κυρίως στις πιο ζεστές περιοχές αυτών αφού για να ωριμάσει καλά, χρειάζεται ζέστη. Έτσι το Syrah ευδοκιμεί και στον Ελληνικό αμπελώνα με αποτέλεσμα να απαντάται σε ολόκληρη την χώρα από την βόρεια Ελλάδα μέχρι την Κρήτη δίνοντας εξαιρετικά κρασιά μόνο του η σε συνδιασμό με άλλες ποικιλίες, κυρίως γηγενείς. Συμμετέχει στα ερυθρά κρασιά Π.Ο.Π. Μεσενικόλα μαζί με το Μάυρο Μεσενικόλα και το Cinsault.
Γενικότερα τα τυπικά κρασιά από Syrah εμφανίζουν βαθύ χρώμα, γεμάτο σώμα με αρώματα μαύρου πιπεριού, σοκολάτας, μέντας και μαύρων φρούτων. Σε αρκετά ζεστές περιοχές όπως για παράδειγμα η Ελλάδα, δίνει ακόμα πιο γεμάτο σώμα, πιο μαλακές τανίνες και πιο γλυκά αρώματα μπαχαρικών όπως η γλυκόριζα και το γαρύφαλλο και νότες δέρματος και νωπών φύλλων. Έχει την δυνατότητα να παλαιώνει καλά, παράγοντας κάποια απο τα μακροβιότερα ερυθρά κρασιά στον κόσμο.