Περιγραφές, φωτογραφίες και πληροφορίες για όλες τις λευκές ποικιλίες που συναντάμε στον ελληνικό αμπελώνα

Μονεμβασιά

Η λευκή ποικιλία Μονεμβασιά ήταν βασικό συστατικό του περίφημου ‘Μαλβάζιου οίνου’ κατά την αρχαιότητα. Πιστεύεται ότι προέρχεται από την περιοχή της Λακωνίας, στις Κυκλάδες όμως και ιδιαίτερα στην Πάρο, βρίσκουμε τις περισσότερες φυτεύσεις.

Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην οινοποίηση γιατί οξειδώνεται εύκολα. Πρόκειται για ποικιλία με μέτρια οξύτητα, μέτριο σώμα, σχετικά υψηλό αλκοόλ και αρώματα εσπεριδοειδών, λευκόσαρκων φρούτων και μεταλλικότητας.

Συμμετέχει στην παραγωγή των οίνων Π.Ο.Π. Πάρου και για τα λευκά κρασιά αλλά και για τα ερυθρά μαζί με την Μανδηλαριά. Συμμετέχει επίσης στα γλυκά λευκά κρασιά Π.Ο.Π. Malvasia – Πάρος μαζί με το Ασύρτικο και στην Π.Ο.Π. Μοναμβασία – Malvasia μαζί με το Ασύρτικο, τις Ασπρούδες και την Κυδωνίτσα.

Μοσχάτο Αλεξανδρείας

Το Μοσχάτο Αλεξανδρείας είναι μια λευκή ποικιλία που ανήκει στην οικογένεια των Μοσχάτων. Καλλιεργείται σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο, όπως η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Νότιος Αφρική. Πιθανολογείται ότι προέρχεται από την Αίγυπτο, όπως άλλωστε υποδηλώνει και το όνομα της.

Στην Ελλάδα κατακλύζει τον αμπελώνα της Λήμνου ενώ συναντάται και στην Μακεδονία. Χρησιμοποιείται για την παραγωγή, ξηρών, γλυκών αλλά και αφρωδών κρασιών.

Τα ξηρά και τα αφρώδη κρασιά από Μοσχάτο Αλεξανδρείας είναι ευχάριστα, καθημερινά κρασιά με μέτριο σώμα και έντονα αρώματα εσπεριδοειδών, βερίκοκου και λουλουδιών που πρέπει να καταναλώνονται φρέσκα για να διατηρούν την φρεσκάδα τους. Τα γλυκά κρασιά εμφανίζουν πιο ώριμα αρώματα φρούτων και μελιού και μπορούν να εξελιχθούν για κάποια χρόνια στην φιάλη.
Η ποικιλία δίνει τα λευκά κρασιά Π.Ο.Π. Λήμνος και τα λευκά γλυκά Π.Ο.Π. Μοσχάτος Λήμνου.

Μοσχάτο Άσπρο

Το Μοσχάτο Άσπρο είναι η πιο ‘ευγενείς’ λευκή ποικιλία από την οικογένεια των Μοσχάτων. Οι ρόγες του είναι μικρές, όπως υποδηλώνει το γαλλικό του όνομα ‘Μuscat Blanc a petits grains’. Καλλιεργείται σε όλες τις οινοπαραγωγικές χώρες του κόσμου παράγοντας κυρίως γλυκά και ημίγλυκα, ημιαφρώδη κρασιά. Πρόκειται για μία από τις αρχαιότερες ποικιλίες, που πιθανότατα προέρχεται από την αρχαία Ελλάδα.

Απαντάται σε όλη σχεδόν την Ελλάδα. Κατακλύζει τον αμπελώνα της Σάμου, όπου παράγονται τα πιο φημισμένα ελληνικά κρασιά από Μοσχάτο Άσπρο, ενώ σημαντική είναι η παρουσία του στην περιοχή της Αχαΐας, της Κεφαλονιάς, της Ρόδου και της Κρήτης

Τα ξηρά κρασιά από Μοσχάτο Άσπρο είναι ευχάριστα, καθημερινά κρασιά με ελαφρύ σώμα και έντονα αρώματα εσπεριδοειδών και λουλουδιών που πρέπει να καταναλώνονται φρέσκα για να διατηρούν την φρεσκάδα τους. Τα γλυκά κρασιά, για τα οποία φημίζεται η ποικιλία εμφανίζουν μέτρια οξύτητα, έντονα αρώματα τριαντάφυλλου, φλουδών πορτοκαλιού και ροδάκινου όταν είναι νεαρά που εξελίσσονται σε αρώματα σταφίδας, αποξηραμένων λευκών φρούτων, βοτάνων και μελιού όσο παλαιώνουν. Μπορούν να παλιώσουν για πολλά χρόνια.

Το Μοσχάτο Άσπρο δίνει τα γλυκά λευκά κρασιά Π.Ο.Π. Σάμος, Π.Ο.Π. Μοσχάτος Πατρών, Π.Ο.Π. Μοσχάτος Ρίου Πατρών, Π.Ο.Π. Μοσχάτος Κεφαλληνίας και Π.Ο.Π. Μοσχάτος Ρόδου.

Μοσχοφίλερο

Το Μοσχοφίλερο καλλιεργείται ευρέως στην Πελοπόννησο και κυρίως στην περιοχή της Αρκαδίας. Αν και είναι μια ερυθρωπή ποικιλία, χρησιμοποιείται για την παραγωγή λευκών κρασιών αλλά και κάποιων ροζέ. Είναι το πιο αρωματικό από την οικογένεια των Φιλεριών στην οποία ανήκει. Ωριμάζει όψιμα, προς τα μέσα Οκτωβρίου.

Τα κρασιά από Μοσχοφίλερο εμφανίζουν σχετικά υψηλή οξύτητα, μέτριο προς ελαφρύ αλκοόλ, ελαφρύ σώμα και αρώματα εσπεριδοειδών, ροδάκινου και τριαντάφυλλου. Τα κρασιά αυτά είναι προτιμότερο να καταναλώνονται φρέσκα για να διατηρούν την φρεσκάδα τους. Λόγω της υψηλής του οξύτητας η ποικιλία χρησιμοποιείται για την παραγωγή αφρωδών οίνων, με την παραδοσιακή μέθοδο (μέθοδο της Σαμπάνιας) εμπλουτίζοντας έτσι το άρωμα του με αρώματα ζύμης. Σπάνια συναντάμε κρασιά από Μοσχοφίλερο που έχουν ζυμώσει ή ωριμάσει σε βαρέλι. Συχνά αναμιγνύεται με άλλες ποικιλίες όπως ο Ροδίτης και το Σαββατιανό προσδίδοντας ευχάριστα αρώματα, οξύτητα και φρεσκάδα.

Το Μοσχοφίλερο είναι η βασική ποικιλία από την οποία παράγονται τα λευκά κρασιά Π.Ο.Π. Μαντίνεια.

Μπεγλέρι

Το Μπεγλέρι είναι μια λευκή ποικιλία που απαντάται στα νησιά του βόρειου Αιγαίου και κυρίως στην Ικαρία. Οι ρίζες της πιθανότατα βρίσκονται στην Συρία. Οι εκτάσεις της είναι περιορισμένες και τα κρασιά που παράγονται από αυτή την ποικιλία λιγοστά.

Πρόκειται για ποικιλία που δίνει ευχάριστα κρασιά με μέτρια προς υψηλή οξύτητα, μέτριο αλκοόλ, μέτριο σώμα και αρώματα εσπεριδοειδών, τροπικών φρούτων και μεταλλικότητας. Οι δυνατότητες παλαίωσης των κρασιών αυτών εξερευνώνται ακόμα.

Ντεμπίνα

Η Ντεμπίνα είναι γηγενής ποικιλία της Ηπείρου και ιδιαίτερα στην περιοχή της Ζίτσας. Αγαπά τα ψυχρά και σπάνια συναντάται σε άλλες περιοχές. Αν και είναι ευοξείδωτη, ωστόσο με ιδιαίτερη φροντίδα στο οινοποιείο μπορεί να δώσει αξιόλογα κρασιά.

Δίνει κρασιά με σχετικά χαμηλό αλκοόλ, δροσερή οξύτητα με αρώματα μήλου, αχλαδιού και εσπεριδοειδών που είναι προτιμότερο να καταναλώνονται φρέσκα. Είναι η ποικιλία που δίνει τα λευκά ξηρά αλλά και αφρώδη κρασιά Π.Ο.Π. Ζίτσα.

Πλυτό

Το Πλυτό είναι λευκή ποικιλία που καλλιεργείται στην Κρήτη και κυρίως στην περιοχή του Ηρακλείου ενώ υπάρχουν και κάποιες φυτέυσεις στην ανατολική Κρήτη. Μπαίνει δυναμικά στον αμπελουργικό χάρτη του νησιού καλλιεργούμενη κυρίως από τους παραγωγούς που δραστηριοποιούνται στο Ηράκλειο.

Δίνει κρασιά με υψηλό αλκοολικό βαθμό, μέτρια οξύτητα και ευχάριστα αρώματα φρούτων, κυρίως εσπεριδοειδών. Πολύ συχνά συναντάται σε χαρμάνι με άλλες τοπικές ποικιλίες.

Ροδίτης

Ο Ροδίτης είναι μια ερυθρωπή ποικιλία όπου κυριαρχεί στην περιοχή της Αχαΐας αλλά απαντάται σε όλη την Ηπειρωτική Ελλάδα. Είναι από τις παλαιότερες και πιο πολυφυτεμένες ποικιλίες. Το όνομα της προέρχεται από το ερυθρωπό χρώμα που αποκτά όταν ωριμάσει. Αν και πρόκειται για ερυθρωπή ποικιλία, ωστόσο παράγει λευκά κρασιά. Την συναντάμε με αρκετά διαφορετικά ονόματα, όπως Αλεπού και Τουρκοπούλα, με τα καλύτερα κρασιά να προέρχονται από τον Ροδίτη Αλεπού.

Οι καλύτεροι Ροδίτες που προέρχονται από αμπελώνες χαμηλών στρεμματικών αποδόσεων και σε σχετικά υψηλό υψόμετρο, εμφανίζουν μέτριο σώμα, μέτριο επίπεδο αλκοόλης, ζωηρή οξύτητα και αρώματα εσπεριδοειδών, μήλων, πεπονιού αλλά και ορυκτών. Τα περισσότερα κρασιά είναι κρασιά ΄δεξαμενής΄ δεν έχουν δηλαδή ωριμάσει σε κάποιο στάδιο της παραγωγής τους σε δρύινα βαρέλια. Πολλές φορές ο Ροδίτης αναμιγνύεται με άλλες ποικιλίες όπως το Σαββατιανό και το Μοσχοφίλερο αλλά και με κάποιες ερυθρές για την παραγωγή ροζέ κρασιών.

Από ροδίτη παράγονται τα λευκά ξηρά κρασιά Π.Ο.Π. Πάτρα, ενώ συμμετέχει στην Π.Ο.Π Αγχίαλος μαζί με το Σαββατιανό, στην Π.Ο.Π. Πλαγιές Μελίτωνα μαζί με το Ασύρτικο και το Αθήρι, ενώ είναι βασική ποικιλία στις Ρετσίνες.

Ρομπόλα

Η Ρομπόλα είναι λευκή, γηγενής ποικιλία που κυριαρχεί στα Ιόνια νησιά αλλά συναντάται και σε περιοχές της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας.

Η ποικιλία μπορεί να δώσει κρασιά με υψηλή οξύτητα, μέτριο αλκοόλ, μέτριο σώμα και αρώματα εσπεριδοειδών, ροδάκινου, λουλουδιών με νότες ορυκτότητας. Οι δυνατότητες παλαίωσης εξερευνώνται ακόμα. Η ποικιλία ευδοκιμεί σε άγονα εδάφη και υψηλό υψόμετρο, έτσι τα καλύτερα κρασιά έρχονται από τους πιο ορεινούς αμπελώνες στο νησί της Κεφαλονιάς.

Η Ρομπόλα δίνει τα λευκά ξηρά κρασιά Π.Ο.Π. Ρομπόλα Κεφαλληνιάς. Πολλές φορές αναμιγνύεται με άλλες ποικιλίες όπως η Μοσχατέλλα και το Τσαούσι.

Σαββατιανό

Το Σαββατιανό είναι μια από τις πιο πολυφυτεμένες ποικιλίες του Ελληνικού αμπελώνα που προτιμά τις σχετικά ζεστές περιοχές. Λόγω της μεγάλης συμμετοχής του σε κρασιά μαζικής παραγωγής και στις ρετσίνες, το Σαββατιανό απαξιώθηκε από πολλούς καταναλωτές και παραγωγούς. Τα τελευταία χρόνια όμως με σωστή δουλειά τόσο στο αμπέλι όσο και στο οινοποιείο το Σαββατιανό αρχίζει να ξεδιπλώνει την δυναμικής του. Οι περισσότερες προσπάθειες εντοπίζονται στην περιοχή της Αττικής όπου το Σαββατιανό κυριαρχεί στους αμπελώνες.

Το συναντάμε μόνο του αλλά και σε χαρμάνια με άλλες ποικιλίες όπως ο Ροδίτης. Τα καλύτερα κρασιά από Σαββατιανό είναι πολύ ευχάριστα κρασιά που εμφανίζουν αρώματα εσπεριδοειδών, ροδάκινου, βερίκοκου και μπανάνας με μέτρια οξύτητα και μέτριο σώμα, που συνήθως πίνονται νεαρά όσο διατηρούν την φρεσκάδα τους ενώ συναντάμε και κάποια καλά δείγματα κρασιών που έχουν ζυμώσει ή ωριμάσει σε δρύινα βαρέλια. Οι δυνατότητες παλαίωσης του Σαββατιανού εξερευνώνται ακόμα και δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι τα κρασιά μπορούν να εξελιχθούν για αρκετά χρόνια στην φιάλη.

Το Σαββατιανό συμμετέχει μαζί με τον Ροδίτη στην Π.Ο.Π. Αγχίαλος, είναι βασικό συστατικό σε πολλούς οίνους Π.Γ.Ε. της Αττικής αλλά και ολόκληρης της Στερεάς Ελλάδας. Αποτελεί επίσης και την βασική ποικιλία για την παραγωγή των Οίνων κατά Παράδοση Ρετσίνα (που ανήκουν στην κατηγορία Π.Γ.Ε.).