Πληροφορίες γύρω από τον Ελληνικό αμπελώνα και τα κρασιά. Ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες σταφυλιών, οινοπαραγωγικές περιοχές, ζώνες προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης, οίνο παραγωγοί και ιστορία του ελληνικού κρασιού.

Αργολίδα

Η Αργολίδα βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Πελοποννήσου. Ο αμπελώνας της Αργολίδας είναι μικρός, περίπου 750 εκτάρια, τα τελευταία όμως χρόνια καταγράφεται σημαντική αμπελουργική ανάπτυξη σε όλη την περιοχή, ιδίως κοντά στο Κρανίδι. Στη βορειοδυτική Αργολίδα, ένα μικρό τμήμα περίπου 220 εκταρίων, που αποτελείται από τις περιοχές Μαλανδρένι και Γυμνό, ανήκει στη ζώνη του οίνου Π.Ο.Π. Νεμέα παράγοντας κρασιά από την ερυθρή ποικιλία Αγιωργίτικο. Άλλες ποικιλίες που καλλιεργούνται στην περιοχή είναι οι λευκές Μοσχοφίλερο, Ροδίτης, Chardonnay, Viognier και οι ερυθρές Merlot, Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc και Syrah. Αξιοσημείωτη είναι η προσπάθεια διατήρησης και ανάπτυξης της γηγενούς λευκής ποικιλίας Ροκανιάρης και της ερυθρής Μαυρόστυφο.

Κορινθία

Ο νομός Κορινθίας, στο βορειοανατολικό τμήμα της Πελοποννήσου, όσον αφορά την αμπελοκαλλιέργεια είναι συνυφασμένος με την αμπελουργική ζώνη της Νεμέας καθώς οι περισσότεροι αμπελώνες βρίσκονται γύρω από την ομώνυμη πόλη αλλά και η συντριπτική πλειοψηφία των παραγωγών δραστηριοποιούνται στην ίδια περιοχή. Στην Κορινθία ανήκει το μεγαλύτερο μέρος της ΠΟΠ Νεμέας όπου παράγονται ερυθρά κρασιά από την ποικιλία Αγιωργίτικο. Η Π.Ο.Π Νεμέα μαζί με την ΠΟΠ ‘Νάουσα’ αποτελούν τις δύο πιο σημαντικές οινοπαραγωγικές περιοχές για την παραγωγή ερυθρών κρασιών στην Ελλάδα.

Η περιοχή της Νεμέας ταυτίζεται με την Αρχαία Φλιούντα όπου παραγόταν ο Φλιάσιος Οίνος που είναι συνδεδεμένος με τον μύθο του Ηρακλή. Γνωστή παλαιότερα ως Άγιος Γεώργιος εικάζεται ότι έχει δώσει το όνομα της στη ποικιλία Αγιωργίτικο.

Εκτός από τα ερυθρά κρασιά από Αγιωργίτικο παράγονται πληθώρα κρασιών από άλλες γηγενείς αλλά και διεθνείς ποικιλίες. Από τις λευκές ποικιλίες κυριαρχούν ο Ροδίτης, το Μοσχοφίλερο, η Μαλαγουζιά, το Chardonnay και το Sauvignon Blanc. Σημαντική είναι η παρουσία των ερυθρών ποικιλιών όπως το Cabernet Sauvignon και το Merlot παράγοντας μονοποικιλιακά κρασιά αλλά και χαρμάνια με Αγιωργίτικο ενώ συνεχώς αυξάνονται και τα κρασιά από Syrah που έκανε την εμφάνιση της στην περιοχή τα τελευταία χρόνια.

Η περιοχή διαθέτει εκτός από την ζώνη ΠΟΠ, την Π.Γ.Ε. Κορινθία η οποία χρησιμοποιείται από πάρα πολλούς παραγωγούς και την Π.Γ.Ε. Κλημέντι. Εκτός από την παραγωγή εμφιαλωμένων ποιοτικών οίνων πρέπει να σημειωθεί ότι στην Κορινθία παράγεται πολύ μεγάλη ποσότητα χύμα φθηνού κρασιού, αλλά και μεγάλες ποσότητες σταφίδας.

ΠΟΠ Μοσχάτος Λήμνου

Η ζώνη Π.Ο.Π. Μοσχάτος Λήμνου, παρόλο που περιλαμβάνει όλη την έκταση του νησιού, ωστόσο οι περισσότερες αμπελώνες βρίσκονται στο κεντρικό και νότιο τμήμα του νησιού, σε μέρη των περιοχών Ατσικής, Μούδρου και Νέας Κούταλης.

Τα κρασιά παράγονται από την ποικιλία Μοσχάτο Αλεξανδρέιας, που ανήκει στην οικογένεια των Μοσχάτων. Είναι λευκά κρασιά τα οποία μπορεί να είναι είτε φυσικώς γλυκείς (vin naturellement doux) είτε φυσικοί γλυκείς (vin doux naturel – vin de liqueur). Αν για την παραγωγή των κρασιών αξιοποιούνται μόνο σταφύλια από ιδιόκτητα αμπέλια, χαμηλής στρεμματικής απόδοσης, μπορούν να φέρουν την ένδειξη ‘από διαλεκτούς αμπελώνες’ (grand cru).

Τα κρασιά αυτά συνήθως έχουν μέτρια προς υψηλή οξύτητα, μέτριο σώμα και αρώματα σταφυλιών, λουλουδιών και φλουδών εσπεριδοειδών. Αν και μπορούν να εξελιχθούν για μερικά χρόνια στην φιάλη, εμφανίζουν μικρότερη δυνατότητα παλαίωσης από τα αντίστοιχα κρασιά της Σάμου.

ΠΟΠ Πεζά

Η ζώνη Π.Ο.Π. είναι η πιο εκτεταμένη ζώνη Π.Ο.Π. της Κρήτης από πλευράς ποσότητας. Οι αμπελώνες βρίσκονται κυρίως στο κεντρικό και βόρειο μέρος του νομού Ηρακλείου, στις περιοχές Νίκου Καζατζάκη, Αρκαλοχωρίου και Θραψανού και φτάνουν σε υψόμετρο 700 μέτρων.

Τα λευκά ξηρά κρασιά, που κυριαρχούν στην περιοχή, παράγονται από Βηλάνα και είναι συνήθως ελαφριά, καλοκαιρινά κρασιά με ευχάριστα αρώματα που πρέπει να πίνονται φρέσκα. Τα κρασιά που προκύπτουν από τους πιο ορεινούς αμπελώνες είναι πιο αρωματικά και διατηρούν υψηλότερη οξύτητα. Τα ερυθρά ξηρά κρασιά παράγονται από Μαντηλάρι (Μανδηλαριά) και Κοτσιφάλι. Το Κοτσιφάλι που έχει απαλό χρώμα, χαμηλή οξύτητα και χαμηλές τανίνες συνδυάζεται ιδανικά με το Μαντηλάρι που έχει βαθύ χρώμα, σχετικά υψηλή οξύτητα και υψηλό επίπεδο τανινών, αναπληρώνοντας έτσι, η μία ποικιλία τα χαρακτηριστικά που λείπουν από την άλλη.

Tempranillo

Το Tempranillo είναι μια ερυθρή ποικιλία που συναντάται κυρίως στην Ισπανία, όπου θεωρείται η καλύτερη ερυθρή ποικιλία της χώρας. Καλλιεργείται ευρέως και στην Πορτογαλία, ενώ στις χώρες του Νέου Κόσμου την συναντάμε, περισσότερο στην Αργεντινή.

Είναι η βασική ποικιλία για τα κρασιά από την Rioja και την Ribera del Duero στην Ισπανία. Δίνει κρασιά μετρίου χρώματος, με αρώματα φράουλας, δαμάσκηνου, φύλλων καπνού και δέρματος. Πολύ συχνά αναμιγνύεται με άλλες ερυθρές ποικιλίες όπως το Grenache, το Mourvedre και το Merlot.

Στην Ελλάδα συναντάμε ελάχιστα κρασιά από Tempranillo. Τα πιο αξιόλογα κρασιά έρχονται από την Δράμα.

Αιτωλοακαρνανία

Στην Αιτωλοακαρνανία, όπου το κλίμα επηρεάζεται από την λίμνη Τριχωνίδα,  η αμπελοκαλλιέργεια είναι ιδιάιτερα σημαντική. Το 1998 δημιουργήθηκε η πρώτη οινοποιητική μονάδα εμφιαλωμένων κρασιών στο Αγρίνιο. Οι κυριότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται  είναι οι λευκές, Μαλαγουζιά και Sauvignon Blanc και οι ερυθρές Cabernet Franc, Syrah και Merlot.

Φωκίδα

Στην Φωκίδα η αμπελοκαλλιέργεια δεν ήταν ιδιαίτερα σημαντική μέχρι πρόσφατα. Μόλις το 2002 δημιουργήθηκε η πρώτη οινοποιητική μονάδα εμφιαλωμένων κρασιών στο Πολύδροσο. Οι κυριότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι οι λευκές Ασύρτικο, Μαλαγουζιά, Sauvignon Blanc και Chardonnay και οι ερυθρές Cabernet Sauvignon, Cabernet Fran, Syrah και Merlot. Η περιοχή διαθέτει την Π.Γ.Ε. Παρνασσός που θεσπίστηκε το 2006.

Φθιώτιδα

Η Κοιλάδα της Αταλάντης, όπου εντοπίζεται το μεγαλύτερο μέρος των αμπελώνων της Φθιώτιδας βρίσκεται βόρεια από το όρος Κνημίδα, νότια από το όρος Χλωμό, δυτικά από τον Παρνασσό και ανατολικά από τον βόρειο Ευβοϊκό Κόλπο. Πολλά ευρύματα στην περιοχή αποδυκνείουν ότι ήταν στην αρχαιότητα ένας φημισμένος αμπελότοπος. Στην ανάδειξη του σύγχρονου αμπελώνα της Φθιώτιδας τον σημαντικότερο ρόλο έχει διαδραματίσει η εγκατάσταση του κτήματος Χατζημιχάλη στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ενώ τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει έντονη ανάπτυξη με την εγκατάσταση νέων παραγωγών. Στους αμπελώνες, που επωφελούνται από τα θαλάσσια αύρα και τα ψυχρά ρεύματα από τον Παρνασσό, καλλιεργούνται τόσο γηγενείς, όσο και διεθνείς ποικιλίες. Οι κυριότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι οι λευκές Ασύρτικο, Ρομπόλα, Μαλαγουζιά, Chardonnay και Sauvignon Blanc και οι ερυθρές Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah ενώ γίνονται και κάποιες ενθαρρυντικές προσπάθειες με Ξινόμαυρο.

Η Φθιώτιδα περιλαμβάνει τις Π.Γ.Ε. Φθοίωτιδας που καλύπτει όλο τον νομό και τις Π.Γ.Ε. Πλαγιές Κνημίδας, Π.Γ.Ε. Οπούντια Λοκρίδας, Π.Γ.Ε. Κοιλάδα Αταλάντης και Π.Γ.Ε. Μαρτίνο.

Βοιωτία

Στην Βοιωτία, πολύ κοντά και στα βοριοδυτικά της Αθήνας, η αμπελοκαλλιέργεια που συνυπάρχει με πλήθος άλλων καλλιεργειών, πολλές φορές πιο επικερδών, εξακολουθεί να κατέχει σημαντική θέση στην κουλτούρα και την οικονομία της περιοχής. Οι πιο ορεινοί και συγχρόνως καταλληλότεροι αμπελώνες βρίσκονται στην βορινή πλευρά της Πάρνηθας, στο όρος Κιθαιρώνα και στον Ελικώνα.

Η περιοχή εμφανίζει πλούσιο ποικιλιακό δυναμικό που περιλαμβάνει τις λευκές ποικιλίες Σαββατιανό, Ροδίτη, Ασύρτικο,Μαλαγουζιά, Chardonnay και τις ερυθρές Cabernet Sauvignon, Syrah, Carignan, Grenache Rouge, ενώ γίνονται σημαντικές προσπάθειες, για την αναβίωση της ερυθρής ποικιλίας Μούχταρο με ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Διαθέτει τέσσερεις ζώνες Π.Γ.Ε. τις Π.Γ.Ε. Θήβα, Π.Γ.Ε. Ριτσώνα, Π.Γ.Ε. Ρετσίνα Βοιωτίας και Π.Γ.Ε. Ρετσίνα Θηβών.

Εύβοια

Η Εύβοια, το δεύτερο μεγαλύτερο σε έκταση νησί της Ελλάδας του οποίου η δυναμική έχει αναγνωριστεί τα τελευταία χρόνια , χαρακτηρίζεται από έντονες εναλλαγές μεταξύ του κλίματος στις διάφορες περιοχές, με το βόρειο μέρος να εμφανίζει το πιο ψυχρό κλίμα, το κεντρικό να είναι το πιο θερμό, ενώ το νότιο μέρος έχει τα χαρακτηριστικά των Κυκλάδων με τους έντονους ανέμους και την ξηρασία.

Στην κεντρική Εύβοια, στο Ληλάντιο πεδίο, που βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη της Χαλκίδας εκτείνεται το μεγαλύτερο μέρος του Ευβοϊκού αμπελώνα. Σε αυτόν συγκαταλέγονται και οι αμπελώνες που βρίσκονται πολύ κοντά στην Χαλκίδα αλλά διοικητικά ανήκουν στον νομό Βοιωτίας και περιλαμβάνει τις περιοχές Ριτσώνα και Βαθύ. Οι περισσότεροι αμπελώνες που βρίσκονται σε πεδινές εκτάσεις είναι φυτεμένοι κυρίως από Σαββατιανό, Ροδίτη και λευκή Κουντούρα παράγοντας κρασιά μαζικής κατανάλωσης, με μεγάλο μέρος της παραγωγής να προορίζεται για ρετσίνα. Οι καλύτεροι αμπελώνες, τα σταφύλκια των οποίων χρησιμοποιούνται για την παραγωγή αξιόλογων οίνων, είναι φυτεμένοι στις ορεινές περιοχές και ιδιαίτερα στους πρόποδες της Δίρφης. Καλλιεργούνται με μεγάλη επιτυχία πολλές ποικιλίες, τοπικές αλλά και διεθνείς. Οι προσπάθειες των παραγωγών,να αναβιώσουν ξεχασμένες ποικιλίες αλλά και να αξιοποιήσουν τις ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες έχουν διαδραματίσει σπουδαίο ρόλο στην ανάδειξη της δυναμικής της Εύβοιας. Οι ποικιλίες που συναντάμε περισσότερο είναι οι λευκές Μαλαγουζιά, Ασύρτικο και Sauvignon Blanc και οι ερυθρές Syrah, Grenache και Merlot. Η Μαυροκουντούρα, όπως καλείται στην περιοχή η Μανδηλαριά, είναι μια ποικιλία που μετά από πολλούς πειραματισμούς άρχισε να δίνει εξαιρετικά κρασιά, με έντονο χρώμα και αρώματα κόκκινων και μαύρων φρούτων, μπαχαρικών και σοκολάτας.

Στη Βόρεια Εύβοια που μπήκε πρόσφατα, αλλά δυναμικά στον οινικό χάρτη καλλιεργούνται σχεδόν οι περισσότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται και στην κεντρική. Από εδώ ξεκίνησε η αναβίωση της σπάνιας ερυθρή ποικιλίας Βραδυανό και εξαπλώνεται σιγά σιγά, όχι μόνο στην Εύβοια αλλά και σε όλη την Στερεά Ελλάδα.

Στο νότιο άκρο του νησιού, στην Κάρυστο ευδοκιμούν κυρίως οι λευκές ελληνικές αιγαιοπελαγίτικες ποικιλίες, Αθήρι, Ασύρτικο και Αηδάνι αλλά και ο Ροδίτης και η Μαλαγουζιά ενώ από κόκκινες συναντάμε το Λιάτικο και την Μανδηλαριά. Αξιοσημείωση είναι η παραγωγή γλυκών κρασιών στην περιοχή.

Η Έυβοια διαθέτει επτά Π.Γ.Ε. εκ των οποίων οι τέσσερεις αφορούν Ρετσίνες, τις Ρετσίνα Ευβοίας, Γιάλτρων, Χαλκίδας και Καρύστου. Οι υπόλοιπες τρεις είναι η Π.Γ.Ε Εύβοια που θεσπίστηκε μόλις το 2009, η Π.Γ.Ε. Ληλάντιο πεδίο και η Π.Γ.Ε. Κάρυστος.