Πληροφορίες γύρω από τον Ελληνικό αμπελώνα και τα κρασιά. Ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες σταφυλιών, οινοπαραγωγικές περιοχές, ζώνες προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης, οίνο παραγωγοί και ιστορία του ελληνικού κρασιού.

Αττική

/in /by

Το λεκανοπέδιο της Αττικής, ορίζεται από τα βουνά του Υμηττού, της Πεντέλης, της Πάρνηθας, του Κιθαιρώνα, τα Γεράνεια όρη και το όρος Πατέρα. Οι περισσότεροι αμπελώνες βρίσκονται στην ανατολική Αττική καλύπτοντας έκταση περίπου 4800 εκταρίων με άλλα 1250 εκτάρια να βρίσκονται στην δυτική Αττική. Πρόκειται για έναν χαρισματικό τόπο, που σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, στους κατοίκους του εμπιστεύθηκε ο Διόνυσος, ο θεός του κεφιού και του κρασιού, την καλλιέργεια της αμπέλου, και μαζί μ’ αυτήν και την τέχνη της οινοποσίας. Στην Αθήνα της κλασικής αρχαιότητας, στα περίφημα συμπόσια των φιλοσόφων και των ευγενών, υπήρχαν οι περίφημοι οινοχόοι, δηλαδή οι κεραστές, εκείνοι που σερβίριζαν στα ποτήρια το κρασί με την οινοχόη, πήλινο ή μεταλλικό αγγείο που είχε απαραιτήτως και προχόη, για να πέφτει εύκολα το κρασί. Η σύγχρονη αμπελοκαλλιέργεια στην Αττική συνδυάζει την πλούσια ιστορία της με την ποικιλία των αμπελώνων της αλλά και την γνώση και την φιλοδοξία των παραγωγών που δραστηριοποιούνται σε αυτή την περιοχή.

Ο Αττικός αμπελώνας είναι ένας από τους θερμότερους και ξηρότερους αμπελώνες της Ελληνικής γης. Περιβάλλεται όμως από θάλασσα κάνοντας τους χειμώνες ήπιους και τα καλοκαίρια δροσερά. Κυριαρχούν οι λευκές ποικιλίες, κυρίως γηγενείς αλλά και διεθνείς. Το Σαββατιανό εδώ βρίσκει τις ιδανικές συνθήκες για την παραγωγή εξαιρετικών κρασιών. Άλλες λευκές ποικιλίες που καλλιεργούνται ευρέως είναι η Μαλαγουζιά, ο Ροδίτης, το Ασύρτικο και το Chardonnay. Οι ερύθρες ποικιλίες που απαντώνται συχνότερα στην Αττική είναι διεθνείς με το Cabernet Sauvignon να κυριαρχεί ακολουθούμενο απο το Merlot και το Syrah και τις φυτεύσεις του Ελληνικού Αγιωργίτικου να αυξάνονται συνεχώς.

Η Αττική περιλαμβάνει τις 22 Π.Γ.Ε. από τις 40 της Στερεάς Ελλάδας με 9 από αυτές να αφορούν τις Ρετσίνες (Ονομασία Κατά παράδοση Ρετσίνα) αποδεικνύοντας την σημασία που έχει για την περιοχή η παραγωγή αυτού του είδους κρασιού. Οι περιοχές που μπορούν να φέροουν την ένδειξη Π.Γ.Ε. είναι οι Αττική, Πλαγιές Πάρνηθας, Πλαγιές Κιθαιρώνα, Πλαγιές Πεντελικού, Παλλήνη, Κορωπί, Βιλίτσα, Παιανία, Μαρκόπουλο, Σπάτα, Ανάβυσσος, Ίλιον και Γεράνεια. Οι Ρετσίνες που μπορούν να φέρουν την ένδειξη Π.Γ.Ε., και παράγονται από τις ποικιλίες Σαββατιανό και Ροδίτη, είναι οι Ρετσίνα Αττικής, Πικερμίου, Παλλήνης, Παιανίας, Κορωπίου, Σπάτων, Μεσογείων, Μαρκόπουλου και Μεγάρων.

Τρίκαλα

/in /by

Η αμπελοκαλλιέργεια είναι περιορισμένη στην περιοχή των Τρικάλων παρόλο που στην περιοχή των Μετεώρων, παλαιότερα, υπήρχαν σημαντικές εκτάσεις αμπελώνων που εκμαιταλευόντουσαν από τις Μονές. Σε μια προσπάθεια ανάδειξης και αναβίωσης του αμπελώνα της περιοχής, θεσμοθετίθηκε το 2006 η Π.Γ.Ε. Μετέωρα. Οι κυριότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι οι λευκές Ασύρτικο, Μαλαγουζιά, Ροδίτης και Chardonnay και οι ερυθρές Λημνιώνα, Cabernet Sauvignon, Merlot και Syrah.

Καρδίτσα

/in /by

Οι περισσότεροι αμπελώνες στον νομό της Καρδίτσας, που δεν ξεπερνούν τα 100 εκτάρια, εντοπίζονται γύρω από την Λίμνη Πλαστήρα, στο βορειοανατολικό άκρο της οποίας,  εκτείνεται η μικρότερη ελληνική Ονομασία Προέλευσης, η ΠΟΠ  Μεσενικόλα όπου παράγονται ερυθρά κρασιά από την γηγενή ποικιλία Μαύρο Μεσενικόλα και τις διεθνείς Carignan και Syrah.  Μέχρι τώρα τα κρασιά που παράγονταν εξυπηρετούσαν τις ανάγκες του τουρισμού. Τα τελευταία όμως χρόνια, λόγο της βελτίωσης της ποιότητας τους,  τα κρασιά κάνουν την εμφάνιση τους και εκτός των ορίων του νομού. Άλλες ποικιλίες που καλλιεργούνται εκτός από αυτές που συμμετέχουν στους οίνους Π.Ο.Π. και μπορούν να φέρουν την ένδειξη Π.Γ.Ε. Καρδίτσα, είναι κυρίως οι λευκές  Ροδίτης, Μπατίκι και Chardonnay και οι ερυθρές Λημνιώνα, Cabernet Sauvignon και Μerlot.

Μαγνησία

/in /by

Η αμπελοκαλλιέργεια στην Μαγνησία αναπτύχθηκε από τους πρόσφυγες που ήρθαν από τη Μικρά Ασία, και εγκαταστάθηκαν στη Νέα Αγχίαλο και στα γύρω χωριά. Οι αμπελώνες είναι εγκατεστημένοι στις ακτές του Παγασητικού κόλπου σε υψόμετρο μόλις 100 – 200 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Αν και διαθέτει μια ζώνη ΠΟΠ, την ΠΟΠ Αγχίαλος όπου παράγονται λευκά κρασιά από Ροδίτη και Σαββατιανό,  δεν αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική οινοπαραγωγική περιοχή με το μεγαλύτερο ποσοστό της παραγωγής να διατίθεται σε χύμα μορφή και τα λιγοστά εμφιαλωμένα κρασιά να καταναλώνονται κυρίως σε τοπικό επίπεδο. Άλλες ποικιλίες που καλλιεργούνται στην περιοχή είναι η λευκές Ασύρτικο και Sauvignon Blanc και οι ερυθρές Ξινόμαυρο, Merlot, Syrah και Cabernet Sauvignon. Η περιοχή διαθέτει την Π.Γ.Ε. Μαγνησία, ενώ σημαντικό ρόλο στην περιοχή έχει το τσίπουρο, τόσο σε επίπεδο παραγωγής όσο και σε επίπεδο κατανάλωσης.

Λάρισα

/in /by

Ο νομός Λαρίσης είναι ο σημαντικότερος νομός της Θεσσαλίας από οινικής πλευράς. Περιλαμβάνει τον Όλυμπο στα βόρεια και την Όσσα στα νοτιοανατολικά. Ο συνδυασμός του Αιγαίου πελάγους με τον Όλυμπο δημιουργεί ένα μοναδικό μικροκλίμα που επιτρέπει την καλή ωρίμαση των σταφυλιών. Στους πρόποδες του Ολύμπου και πριν την κοιλάδα των Τεμπών βρίσκεται η Π.Ο.Π. Ραψάνη όπου παράγονται ερυθρά κρασιά από τις ποικιλίες Ξινόμαυρο, Κρασάτο και Σταυρωτό. Η περιοχή διαθέτει επίσης 4 ζώνες Π.Γ.Ε.την Π.Γ.Ε. Κρανιά, Π.Γ.Ε Ελασσόνα, Π.Γ.Ε. Τύρναβος και Π.Γ.Ε Κράννωνα.

Στην περιοχή του Ολύμπου, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στροφή προς την καλλιέργεια και άλλων γηγενών ποικιλιών εκτός αυτών που συμμετέχουν στην Π.Ο.Π. Ραψάνη όπως οι λευκές Ροδίτης, Ασύρτικο και Μπατίκι και οι ερυθρές Λημνιό και Λημνιώνα. Εκτός από αυτές τις ποικιλίες ιδιαίτερα σημαντική είναι και η παρουσία των διεθνών ποικιλιών με κυριότερες την λευκή Chardonnay και τις ερυθρές Cabernet Sauvignon, Merlot και Syrah.

Η μεγαλύτερη συγκέντρωση αμπελιών της Θεσσαλικής γης βρίσκεται στον Τύρναβο. Η περιοχή αυτή όπως και η ευρύτερη περιοχή της Λάρισας δεν είχε ιδιαίτερη παράδοση στην παραγωγή ποιοτικών κρασιών παράγοντας μεγάλες ποσότητες χύμα κρασιού συνήθως από Μοσχάτο Αμβούργου που διατίθεται κυρίως σε ασκούς. Στις πεδινές αυτές εκτάσεις καλλιεργούνται ευρέως ο Ροδίτης, το Σαββατιανό, το Μπατίκι, το Μοσχάτο Αμβούργου και το Cabernet Sauvignon. Τα κρασιά αυτά είναι απλά αρωματικά κρασιά χωρίς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και πολυπλοκότητα. Από Μοσχάτο Αμβούργου παράγονται και σημαντικές ποσότητες τσίπουρου.

Τα τελευταία όμως χρόνια σημειώνεται ιδιαίτερη ανάπτυξη στην περιοχή του Τυρνάβου με την εγκατάσταση νέων παραγωγών, παράγοντας εξαιρετικά κρασιά από ποικιλίες όπως οι λευκές Μαλαγουζιά, Chardonnay και Sauvignon Blanc και οι ερυθρές Λημνιώνα, μια ποικιλία που από ότι φαίνεται έχει μεγάλες δυνατότητες, Merlot, Syrah και Cabernet Sauvignon και σε μικρότερη κλίμακα οι ιταλικές ερυθρές ποικιλίες Sangiovese, Primitivo και Nebbiolo.

Μέτσοβο

/in , /by

Η οινική ιστορία του Μετσόβου, που βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα της Ηπείρου, συνδέεται άμεσα με το Κατώγι Αβέρωφ καθώς είναι το μοναδικό οινοποιείο της περιοχής. Το 1950 ο Ευάγγελος Αβέρωφ φυτεύει, τα πρώτα στην Ελλάδα, κλήματα της ποικιλίας Cabernet Sauvignon στις απόκρημνες πλαγιές της Πίνδου, δημιουργώντας έναν από του πιο φημισμένους και πιο ορεινούς αμπελώνες  της Ελλάδας. Εκτός από το Cabernet Sauvignon, άλλες ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι το Merlot, το Pinot Noir, το Syrah και το Βλάχικο για τα κόκκινα και η Ντεμπίνα, ο Ροδίτης, το Traminer, και το Chardonnay. Τα περισσότερα κρασιά μπορούν να φέρουν την ένδειξη Π.Γ.Ε. Μέτσοβο.

Ιωάννινα

/in /by

Σε αντίθεση με άλλες περιοχές η Ήπειρος και συγκεκριμένα η περιοχή των Ιωαννίνων στο βορειοανατολικό τμήμα του διαμερίσματος, δεν διαθέτει πολλές τοπικές ποικιλίες. Η γηγενής ποικιλία Ντεμπίνα είναι η πιο δημοφιλής λευκή στην περιοχή ενώ οι πιο σημαντικές ερυθρές είναι το Μπεκάρι και το Βλάχικο. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η παραγωγή αφρωδών οίνων κυρίως λευκών που μπορεί να παράγονται με διάφορες μεθόδους από την ‘παραδοσιακή μέθοδο’ μέχρι και την απλή προσθήκη διοξειδίου του άνθρακα.

Ο νομός Ιωαννίνων διαθέτει μία ζώνη Π.Ο.Π., την  Π.Ο.Π. Ζίτσα όπου παράγονται λευκά κρασιά από την Ντεμπίνα. Άλλες ποικιλίες που καλλιεργούνται στην περιοχή της Ζίτσας είναι οι λευκές Ροδίτης, Μαλαγουζιά, Chardonnay και  οι ερυθρές Ξινόμαυρο, Cabernet Sauvignon και Merlot. Τα κρασιά που δεν ανήκουν στην ΠΟΠ Ζίτσα, μπορούν να φέρουν την ένδειξη Π.Γ.Ε. Ηπείρου ή ΠΓΕ Ιωαννίνων.

ΠΟΠ Δαφνές

/in /by

Η ζώνη Π.Ο.Π. Δαφνές, βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του νομού Ηρακλείου στην Κρήτη, στις ανατολικές πλαγιές του Ψηλορείτη. Η ποικιλία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή των κρασιών της ζώνης αυτής είναι το Λιάτικο.

Τα κρασιά μπορεί να ερυθρά ξηρά ή ερυθρά γλυκά (vin doux), φυσικός γλυκά (vin doux naturel) και φυσικώς γλυκά (vin naturellement doux), από λιαστά σταφύλια δηλαδή. Αν για την παραγωγή των κρασιών αξιοποιούνται μόνο σταφύλια από ιδιόκτητα αμπέλια, χαμηλής στρεμματικής απόδοσης, μπορούν να φέρουν την ένδειξη ‘από διαλεκτούς αμπελώνες’ (grand cru).

Η ζώνη αυτή φημίζεται περισσότερο για τα γλυκά κρασιά, αν και τα τελευταία χρόνια γίνονται σημαντικές προσπάθειες για την παραγωγή και εξαιρετικών ξηρών κρασιών. Τα γλυκά κρασιά έχουν απαλό χρώμα, αρώματα αποξηραμένων φρούτων, σταφίδας και ξηρών καρπών και δυνατότητα παλαίωσης.

ΠΟΠ Αρχάνες

/in /by

Η ζώνη Π.Ο.Π. Αρχάνες βρίσκεται νότια της πόλης του Ηρακλείου Κρήτης, στις περιοχές Αρχάνες και Τεμένους, σε υψόμετρο 300 με 400 μέτρων.

Τα κρασιά που παράγονται είναι ερυθρά ξηρά από τις ποικιλίες Μαντηλάρι (Μανδηλαριά) και Κοτσιφάλι. Το κοτσιφάλι, το οποίο συνήθως καταλαμβάνει μεγαλύτερο ποσοστό, προσδίδει στο χαρμάνι αλκοόλ και αρώματα ενώ η Μανδηλαριά χρώμα, τανίνες και οξύτητα.

ΠΟΠ Χάνδακας-Candia

/in /by

Η ζώνη Π.Ο.Π. Χάνδακας-Candia, που θεσπίστηκε το 2010, βρίσκεται στον νομό Ηρακλείου Κρήτης και περιλαμβάνει εκτάσεις στις περιοχές Αρχάνες, Αστερούσια, Νίκου Καζατζάκη, Αγία Βαρβάρα, Γόρτυνα, Κοφινά, Γοργολαϊνή, Παλιανή, Γάζιο,Τέμενος, Μαλεβίζιο, Θραψανού, Επισκοπή και Αρκαλοχώρι. Οι αμπελώνες εκτείνονται σε πλαγιές σε υψόμετρο μέχρι 700 μέτρα.

Τα λευκά ξηρά κρασιά παράγονται από τις λευκές ποικιλίες Βηλάνα σε ποσοστό τουλάχιστον 85%, Βιδιανό, Ασύρτικο, Αθήρι και Θραψαθήρι. Εμφανίζουν μέτριο σώμα, μέτρια οξύτητα, μέτριο αλκοόλ, αρώματα που θυμίζουν εσπεριδοειδή, αχλάδι και άνθη. Είναι προτιμότερο να καταναλώνονται φρέσκα. Τα ερυθρά ξηρά κρασιά παράγονται από τις ερυθρές ποικιλίες Κοτσιφάλι και Μανδηλαριά σε ποσοστό 70% και 30% αντίστοιχα. Το Κοτσιφάλι που έχει απαλό χρώμα, χαμηλή οξύτητα και χαμηλό επίπεδο τανινών συνδυάζεται ιδανικά με το Μαντηλάρι που έχει βαθύ χρώμα, σχετικά υψηλή οξύτητα και υψηλό επίπεδο τανινών, αναπληρώνοντας έτσι, η μία ποικιλία τα χαρακτηριστικά που λείπουν από την άλλη.