Πληροφορίες γύρω από τον Ελληνικό αμπελώνα και τα κρασιά. Ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες σταφυλιών, οινοπαραγωγικές περιοχές, ζώνες προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης, οίνο παραγωγοί και ιστορία του ελληνικού κρασιού.

Μούχταρο

Το Μούχταρο είναι μια σπάνια ερυθρή ποικιλία, η οποία εντοπίζεται στην Βοιωτία και συγκεκριμένα στην κοιλάδα των Μουσών. Χαρακτηριστικό αυτής της ποικιλίας είναι οι χαμηλές αποδόσεις, με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί από τους παραγωγούς. Τα τελευταία χρόνια όμως γίνεται σημαντική προσπάθεια, κυρίως από το Κτήμα Μουσών για την αναβίωση και την αξιοποίηση της.

Τα κρασιά από Μούχταρο εμφανίζουν σχετικά υψηλή οξύτητα, μαλακές τανίνες και αρώματα μαύρων και κόκκινων φρούτων, βοτάνων και φυτικότητας. Οι δυνατότητες παλαίωσης κρασιών από Μούχταρο, εξερευνώνται ακόμα.

Νεγκόσκα

Η Νεγκόσκα είναι ερυθρή ποικιλία του βορειοελλαδίτικου αμπελώνα. Καλλιεργείται κυρίως στην περιοχή του Κιλκίς σε έκταση περίπου 70 εκταρίων. Συμμετέχει μαζί με το ξινόμαυρο στους οίνους ΠΟΠ Γουμένισσα.

Πρόκειται για ποικιλία που απαντάται συνήθως σε χαρμάνια και σπάνια οινοποιείται μονη της. Δίνει βαθύχρωμα, υψηλόβαθμα κρασιά με μέτρια οξύτητα και τανίνες. Τα αρώματα της θυμίζουν φρούτα του δάσους, σοκολάτα και κανέλα.

Ρομπόλα

Η Ρομπόλα είναι λευκή, γηγενής ποικιλία που κυριαρχεί στα Ιόνια νησιά αλλά συναντάται και σε περιοχές της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας.

Η ποικιλία μπορεί να δώσει κρασιά με υψηλή οξύτητα, μέτριο αλκοόλ, μέτριο σώμα και αρώματα εσπεριδοειδών, ροδάκινου, λουλουδιών με νότες ορυκτότητας. Οι δυνατότητες παλαίωσης εξερευνώνται ακόμα. Η ποικιλία ευδοκιμεί σε άγονα εδάφη και υψηλό υψόμετρο, έτσι τα καλύτερα κρασιά έρχονται από τους πιο ορεινούς αμπελώνες στο νησί της Κεφαλονιάς.

Η Ρομπόλα δίνει τα λευκά ξηρά κρασιά Π.Ο.Π. Ρομπόλα Κεφαλληνιάς. Πολλές φορές αναμιγνύεται με άλλες ποικιλίες όπως η Μοσχατέλλα και το Τσαούσι.

ΠΟΠ Ζίτσα

Η Ζώνη Π.Ο.Π. Ζίτσα βρίσκεται στην Ήπειρο, στον νομό Ιωάννινων και περιλαμβάνει τμήματα των περιοχών Ζίτσας, Εκάλης και Ευρυμενών. Το μέσο υψόμετρο της περιοχής είναι στα 650 μέτρα. Οι βουνοκορφές της Πίνδου και οι εναλλασσόμενες κοιλάδες αποτελούν θαυμάσιο σκηνικό για τη Ζίτσα και άλλα μικρότερα χωριά της περιοχής.

Η ποικιλία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή των κρασιών είναι η λευκή ποικιλία Ντεμπίνα. Παράγονται λευκά ξηρά κρασιά αλλά και ξηρά, ημίξηρα και ημίγλυκα αφρώδη. Πρόκειται για ελαφριά κρασιά με χαμηλό αλκοόλ, υψηλή οξύτητα και ευχάριστα απλά αρώματα που θυμίζουν μήλο αχλάδι και εσπεριδοειδή. Πολλές φορές μπορούν περιέχουν κάποιο ποσοστό αζύμωτων σακχάρων.

ΠΟΠ Ραψάνη

Η Π.Ο.Π. Ραψάνη βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές του υψηλότερου ελληνικού βουνού, του Ολύμπου και κατεβαίνει μέχρι την κοιλάδα των Τεμπών. Αν και τα αμπέλια βρίσκονται σε υψόμετρο 150 – 800 μέτρα, τα καλύτερα κρασια έρχονται από αυτά που βρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 400 μέτρων.  Η μεγαλύτερη έκταση των αμπελώνων που διασχίζονται από τον Πηνειό ποταμό,  βρίσκεται στην ομόνυμη περιοχή, στον Πυργετό και τα Αμπελάκια. Τον σημαντικότερο ρόλο στην διατήρηση αλλά και στην ανάδειξη της ζώνης Π.Ο.Π. Ραψάνη διαδραμάτισε η εταιρεία Ε. Τσάνταλης η οποία μέχρι το 2005 ήταν το μοναδικό οινοποιείο που χρησιμοποιούσε αυτή την ένδειξη.

Παράγονται ερυθρά ξηρά κρασιά από τις ποικιλίες Ξινόμαυρο, Κρασάτο, Σταυρωτό. Παραδοσιακά και οι τρεις ποικιλίες συμμετείχαν στο χαρμάνι σε ίσα ποσοστά, ωστόσο στις μέρες τα ποσοστά αυτά μπορούν να διαφοροποιούνται.  Το Ξινόμαυρο προσδίδει στα κρασιά υψηλή οξύτητα,  τα ιδιαίτερα αρωματικά του χαρακτηριστικά και τανίνες, το Κρασάτο προσδίδει αλκοόλη και χρώμα και το Σταυρωτό ‘μαλακώνει’ το χαρμάνι.

Τα κρασιά που παράγονται εμφανίζουν αρώματα ώριμων φρούτων όπως δαμάσκηνο, μπαχαρικών, ντομάτας  και βοτάνων που δένουν όμορφα με την δρυ, μέτρια προς υψηλή οξύτητα και μαλακές τανίνες. Τα κρασιά έχουν την δυνατότητα να ωριμάσουν και να εξελιχθούν για κάποια χρόνια.

Σαββατιανό

Το Σαββατιανό είναι μια από τις πιο πολυφυτεμένες ποικιλίες του Ελληνικού αμπελώνα που προτιμά τις σχετικά ζεστές περιοχές. Λόγω της μεγάλης συμμετοχής του σε κρασιά μαζικής παραγωγής και στις ρετσίνες, το Σαββατιανό απαξιώθηκε από πολλούς καταναλωτές και παραγωγούς. Τα τελευταία χρόνια όμως με σωστή δουλειά τόσο στο αμπέλι όσο και στο οινοποιείο το Σαββατιανό αρχίζει να ξεδιπλώνει την δυναμικής του. Οι περισσότερες προσπάθειες εντοπίζονται στην περιοχή της Αττικής όπου το Σαββατιανό κυριαρχεί στους αμπελώνες.

Το συναντάμε μόνο του αλλά και σε χαρμάνια με άλλες ποικιλίες όπως ο Ροδίτης. Τα καλύτερα κρασιά από Σαββατιανό είναι πολύ ευχάριστα κρασιά που εμφανίζουν αρώματα εσπεριδοειδών, ροδάκινου, βερίκοκου και μπανάνας με μέτρια οξύτητα και μέτριο σώμα, που συνήθως πίνονται νεαρά όσο διατηρούν την φρεσκάδα τους ενώ συναντάμε και κάποια καλά δείγματα κρασιών που έχουν ζυμώσει ή ωριμάσει σε δρύινα βαρέλια. Οι δυνατότητες παλαίωσης του Σαββατιανού εξερευνώνται ακόμα και δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι τα κρασιά μπορούν να εξελιχθούν για αρκετά χρόνια στην φιάλη.

Το Σαββατιανό συμμετέχει μαζί με τον Ροδίτη στην Π.Ο.Π. Αγχίαλος, είναι βασικό συστατικό σε πολλούς οίνους Π.Γ.Ε. της Αττικής αλλά και ολόκληρης της Στερεάς Ελλάδας. Αποτελεί επίσης και την βασική ποικιλία για την παραγωγή των Οίνων κατά Παράδοση Ρετσίνα (που ανήκουν στην κατηγορία Π.Γ.Ε.).

ΠΟΠ Μεσενικόλα

Η Π.Ο.Π.  Μεσενικόλα βρίσκεται στον νομό Καρδίτσας γύρω από την λίμνη Πλαστήρα, στις περιοχές Μοσχάτο Μεσενικόλα και Μορφοβούνι, καταλαμβάνοντας έκταση μικρότερη από 1000 στρέμματα. Παράγονται ερυθρά κρασιά από το Μαύρο Μεσενικόλα (τουλάχιστον 70%)  και τις διεθνείς ποικιλίες Carignan και Syrah. Τα κρασιά αυτά έχουν ελαφρύ χρώμα, μέτριο σώμα και  μέτριας έντασης αρώματα που θυμίζουν κόκκινα και μαύρα φρούτα και πιπέρι.

Ξινόμαυρο

Το Ξινόμαυρο είναι η πιο ευγενής γηγενής ποικιλία της Βορείου Ελλάδος. Με τις φυτεύσεις του να αυξάνονται συνεχώς έχει εξαπλωθεί και σε άλλες περιοχές όπως η Ήπειρος, η Θεσσαλία και η Στερεά Ελλάδα. Χαρακτηριζέται ως πολυδυναμική ποικιλία γιατί μπορεί να δώσει πολλά διαφορετικά στυλ κρασιών, ερυθρά, ροζέ, αφρώδη, αλλά και λευκά Gris de noir.

Σταφύλι Ξινόμαυρου

Σταφύλι Ξινόμαυρου

Το όνομα του προέρχεται από τις λέξεις ξινό και μαύρο. Είναι δύσκολο στην καλλιέργεια αλλά και στην οινοποίηση. Δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα από αμπελώνες με χαμηλή στρεμματική απόδοση.

Γενικότερα ένα Ξινόμαυρο εμφανίζει μέτριο προς απαλό χρώμα, μέτριο προς υψηλό αλκοόλ, υψηλή οξύτητα και υψηλό επίπεδο τανινών. Τα αρώματα του θυμίζουν ντομάτα, ελιά, κόκκινα και μαύρα φρούτα αλλά και κάποια άνθη όταν είναι νεαρά που πλαισιόνονται από αρώματα μαρμελάδας, γης και μελιού όσο τα κρασιά παλαιώνουν. Έχει μεγάλη δυνατότητα παλαίωσης λόγω της υψηλής του οξύτητας και του υψηλού επιπέδου τανινών.

Στην περιοχή της Νάουσας συναντάμε δύο διαφορετικά στυλ κρασιών από Ξινόμαυρο. Τα ‘ παραδοσιακά’ όπου το χρώμα είναι πιο ελαφρύ, με υψηλό επίπεδο τανινών και στα αρώματα υπερισχύουν τα φυτικά. Τα πιο μοντέρνα κρασιά εμφανιζουν πιο βαθύ χρώμα, πιο μαλακές τανίνες, υψηλοτερο αλκοόλ, με τα φρουτώδη αρώματα να τονίζονται και τα αρώματα δρυός να είναι πιο εμφανή. Με όποιο τρόπο και να οινοποιηθούν τα κρασιά χρειάζονται χρόνο για να ωριμάσουν πριν καταναλωθούν.

Πολύ συχνά το Ξινόμαυρο αναμιγνύεται με άλλες ποικιλίες όπως το Syrah και το Merlot, δίνοντας πιο ‘έυκολα΄ κρασιά με λιγότερο επιθετικές τανίνες αλλά και έντονο αρωματικό χαρακτήρα.

Το Ξινόμαυρο δίνει τα μονοποικιλιακά κρασιά Π.Ο.Π Νάουσα και Π.Ο.Π Αμύνταιο και συμμετέχει μαζί με την Νεγκόσκα στην Π.Ο.Π. Γουμένισσα και μαζί με το Κρασάτο και το Σταυρωτό στην Π.Ο.Π. Ραψάνη.

Chardonnay

Το Chardonnay είναι μια από τις πιο πολυφυτεμένες λευκές ποικιλίες σε όλο τον κόσμο. Προέρχεται από την περιοχή της Βουργουνδίας στην Γαλλία και παίρνει το όνομα του από το ομώνυμο χωριό στο Macon. Καλλιεργείται πλέον σε όλες τις οινοπαραγωγικές περιοχές του Νέου Κόσμου με κυριότερες την Καλιφόρνια και την Αυστραλία αλλά και στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία.

Ευδοκιμεί τόσο σε περιοχές με ψυχρό κλίμα όσο και σε περιοχές με ζεστό κλίμα, δίνοντας πολλά διαφορετικά στυλ κρασιών από φθηνά κρασιά μαζικής παραγωγής μέχρι εξαιρετικά κρασιά σε πολύ υψηλές τιμές. Στις πιο ψυχρές περιοχές δίνει κρασιά με μέτριο σώμα, υψηλή οξύτητα και αρώματα πράσινου μήλου, αχλαδιού και έντονη μεταλλικότητα. Σε περιοχές με ήπιο κλίμα όπως η νότια Γαλλία, δίνει κρασιά με πιο γεμάτο σώμα, μέτρια προς υψηλή οξύτητα και πιο ‘γλυκά’ αρώματα φρούτων που θυμίζουν εσπεριδοειδή, ροδάκινο και πεπόνι. Σε πιο ζεστές περιοχές, όπως η Καλιφόρνια και η Αυστραλία τα κρασιά εμφανίζουν γεμάτο σώμα, υψηλό αλκοόλ, μέτρια οξύτητα και αρώματα εξωτικών φρούτων όπως μπανάνα και μάνγκο, φυτικότητα, βούτυρο και πολλές φορές αρώματα βανίλιας κα ξηρών καρπών από την ωρίμαση σε δρύινα βαρέλια.

Είναι η ποικιλία που δίνει τα ‘μεγάλα’ λευκά κρασιά της Βουργουνδίας από το πιο ψυχρό Chablis στο βόρειο τμήμα, στο Cote d’ Or στο κεντρικό και στο Macon στο νότιο τμήμα της περιοχής. Στο Chablis, τα κρασιά έχουν υψηλή οξύτητα, είναι αυστηρά, με αρώματα εσπεριδοειδών και μεταλλικότητα όταν είναι νέα, αποκτώντας πολυπλοκότητα και κρεμμώδη υφή όσο παλαιώνουν. Στην νότια πλευρά του Cote d’ Or, στο Cote de Beaune, βρίσκονται τα διάσημα χωριά Puligny-Montrachet, Chassagne-Montrachet και Meursault που παράγουν τα πιο ακριβά κρασιά στον κόσμο από Chardonnay. Είναι κρασιά που χρειάζονται χρόνο για να εξελιχθούν και να αποκτήσουν πολυπλοκότητα. Έχουν πλούσιο σώμα και εμφανίζουν αρώματα φρούτων, ξηρών καρπών, καπνού και μελιού που πολλές φορές έχουν ωριμάσει σε δρύινα βαρέλια. Στο Macon λίγο πριν το Beaujolais βρίσκεται το Pouilly Fuisse, ένα χωριό που παράγει πλούσια Chardonnay με αρώματα ροδάκινου και πεπονιού και πολύ συχνά ξηρών καρπών από την ωρίμανση σε δρύινα βαρέλια.

Λόγω του αυστηρού του χαρακτήρα και της υψηλής οξύτητας σε πιο ψυχρές περιοχές, το Chardonnay χρησιμοποιείται ευρέως στην παραγωγή αφρωδών οίνων με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό της Καμπανίας (Champagne).

Σταφύλι Chardonnay στην Θράκη

Σταφύλι Chardonnay στην Θράκη

 

Όπως σε όλο τον κόσμο έτσι και στην Ελλάδα, το Chardonnay καλλιεργείται σε όλες τις οινοπαραγωγικές περιοχές από την Θράκη μέχρι την Κρήτη. Δίνει τόσο φρέσκα κρασιά ‘δεξαμενής’ όσο και κρασιά που έχουν ζυμώσει και ωριμάσει σε δρύινα βαρέλια. Το συναντάμε σε μονοποικιλιακά κρασιά αλλά και σε χαρμάνια με άλλες διεθνείς ή Ελληνικές ποικιλίες.

Δυτική Μακεδονία

Η Δυτική Μακεδονία καλύπτει τις περιοχές της Καστοριάς, της Φλώρινας των Γρεβενών και της Κοζάνης. Σημαντικότερη από αυτές της περιοχές είναι η Φλώρινα που διαθέτει την ζώνη Π.Ο.Π. Αμύνταιο ενώ ακολουθεί η Κοζάνη όπου παράγονται πολλά αξιόλογα κρασιά.