περιγραφές και πληροφορίες για όλες τις γηγενείς, ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες σταφυκλιών που συναντάμε στον ελληνικό αμπελώνα

Ρωμέικο

Το Ρωμέικο είναι μία ερυθρή ποικιλία που καλλιεργείται στην Κρήτη και ιδιαίτερα στην περιοχή των Χανίων.

Πρόκειται για ποικιλία που δίνει κρασιά με απαλό χρώμα, υψηλό αλκοόλ και χαμηλή οξύτητα. Από αυτή την ποικιλία παράγεται το παραδοσιακό ξηρό κρασί ‘Μαρουβάς’ στα Χανιά, ένα κρασί με έντονα τα στοιχεία της οξείδωσης (στο στυλ των ξηρών Sherry) , που καταναλώνεται σε τοπικό επίπεδο. Τα τελευταία χρόνια παράγονται και κάποια γλυκά κρασιά από λιαστά σταφύλια της ποικιλίας με πολύ καλές κρητικές.

Gewurztraminer

Το  Gewurztraminer είναι μια λευκή ποικιλία που καλλιεργείται σε περιοχές με ψυχρό κλίμα και κυρίως στην Αλσατία της Γαλλίας. Συναντάμε φυτεύσεις της στην Γερμανία και στην Αυστρία όπου καλείται Traminer, στις χώρες της δυτικής και κεντρική Ευρώπης, στην βόρεια Ιταλία και στην Ισπανία. Καλλιεργείται σποραδικά και σε σχετικά ψυχρές περιοχές του Νέου Κόσμου όπως στην Clare Valley της Αυστραλίας, στην Νέα Ζηλανδία, στην Χιλή, στον Καναδά και στην Νέα Υόρκη.

Δίνει κρασιά με βαθύ χρώμα (λόγω της ροζ χροιάς της φλούδας του σταφυλιού), μέτρια οξύτητα, υψηλό αλκοόλ και έντονα αρώματα τροπικών φρούτων όπως το λίτσι, τριαντάφυλλου και γλυκών μπαχαρικών. Τα κρασιά από Gewürztraminer πολλές φορές περιέχουν ποσοστά σακχάρων αφήνοντας μια γλυκιά επίγευση, ενώ παράγονται και εξαιρετικά γλυκά κρασιά κυρίως στην Αλσατία.

Στην Ελλάδα έχει μικρή παρουσία και την συναντάμε στις ψυχρές περιοχές της Ηπείρου, της Φλώρινας, της Κοζάνης και της Αρκαδίας. Δίνει ξηρά αλλά και γλυκά κρασιά, μονοποικιλιακά ή και χαρμάνια.

Φωκιανό

Το Φωκιανό, μια ποικιλία με πλούσια ιστορία, συνδέεται με τα νησιά του Αιγαίου και κυρίως την Σάμο και την Ικαρία. Ξεχασμένη στις μέρες μας, γίνεται προσπάθεια από παραγωγούς της Ικαρίας για την αναβίωση της καταλαμβάνοντας πλέον το 70 % του μικρού αμπελώνα του νησιού. Δίνει κρασιά με χαμηλής έντασης χρώμα, σχετικά υψηλό αλκοολικό βαθμό, φρουτώδη αρώματα, μέτρια προς υψηλή οξύτητα και πλούσιες τανίνες.

Riesling

Το Riesling είναι μια λευκή ποικιλία που αγαπά τα ψυχρά κλίματα. Κατακλύζει τον αμπελώνα της Γερμανίας και ιδιαίτερα τις περιοχές Mosel, Reingau, Pfalz και Nahe. Άλλες κλασσικές περιοχές είναι το Wachau στην Αυστρία, η Αλσατία στην Γαλλία και οι Clare και Eden Valley στην Αυστραλία. Κρασιά από Riesling συναντάμε σε ψυχρές περιοχές σε πολλές οινοπαραγωγικές χώρες όπως η Ισπανία, ο Καναδάς και η Νέα Ζηλανδία, σε μικρότερη έκταση όμως.

Δίνει πολλά διαφορετικά στυλ κρασιών ανάλογα με την περιοχή που καλλιεργείται με κοινό χαρακτηριστικό την υψηλή οξύτητα, τον φρουτώδη αρωματικό χαρακτήρα και την δυνατότητα να εξελίσσονται στην φιάλη για πολλά χρόνια εμφανίζοντας αρώματα μελιού, ξηρών καρπών και κηροζίνης. Στα Riesling δεν χρησιμοποιείται η δρυς για την παλαίωση τους.
Στην Γερμανία συναντάμε πολύ ευχάριστα, ελαφριά κρασιά με χαμηλό αλκοόλ, αρώματα φρούτων και λουλουδιών με γλυκύτητα να ισορροπεί την οξύτητα. Ξηρά πολύπλοκα κρασιά με πιο γεμάτο σώμα και πιο ‘αυστηρό’ χαρακτήρα αλλά και εξαιρετικά γλυκά κρασιά με επίδραση του βοτρύτη που εμφανίζουν αρώματα μελιού, σταφίδας, ξηρών καρπών που μπορούν να εξελίσσονται για πολλές δεκαετίες στην φιάλη.

Στην Αλσατία και στην Αυστρία, τα κρασιά εμφανίζουν πιο έντονα αρώματα ροδάκινου, εσπεριδοειδών και μεταλλικότητας. Και εδώ συναντάμε κρασιά με γλυκύτητα αλλά και γλυκά κρασιά με την επίδραση του βοτρύτη. Τα Riesling από την Αυστραλία είναι συνήθως ξηρά με πιο υψηλό αλκοόλ και πιο έντονο τον πετρόλ χαρακτήρα όσο ωριμάζουν.

Το Riesling είναι η ποικιλία που χρησιμοποιείται περισσότερο για τα γλυκά κρασιά Ice Wine, τα οποία παράγονται από σταφύλια που έχουν τρυγηθεί στους -8 C.

Στην Ελλάδα λόγω του ζεστού κλίματος η ποικιλία έχει πολύ μικρή παρουσία σε περιοχές όπως η ορεινή Αιγιαλεία.

Cabernet Franc

Το Cabernet Franc είναι μια ερυθρή ποικιλία η οποία καλλιεργείται ευρέως σε δύο περιοχές της Γαλλίας. Στην περιοχή του Μπορντώ και περισσότερο στην περιοχή του St Emillion αν και σπάνια κυριαρχεί στα χαρμάνια και στην κοιλάδα του Λίγηρα στην περιοχή της Τουρένης. Το συναντάμε επίσης στην βόρειο Ιταλία, στην Ουγγαρία στην βόρειο Αμερική και στην Νότιο Αφρική.

Γενικότερα το Cabernet Franc, δίνει κρασιά με σχετικά ελαφρύ χρώμα, μέτριο σώμα και μέτριο επίπεδο τανινών. Τα αρώματα του διακρίνονται για τα έντονα φυτικά στοιχεία που θυμίζουν κοτσάνια και βότανα τα κόκκινα φρούτα και το μολύβι. Τα κρασιά από τον Λίγηρα είναι συνήθως ελαφριά αρωματικά κρασιά με υψηλή οξύτητα ενώ σε μικρότερη κλίμακα παράγονται πιο πλούσια κρασιά που ωριμάζουν σε δρυ.

Στην Ελλάδα η ποικιλία δεν είναι πολύ διαδεδομένη. Το συναντάμε συνήθως σε χαρμάνια με άλλες ποικιλίες κυρίως στην Πελοπόννησο και την βόρειο Ελλάδα. Συμμετέχει στα ερυθρά κρασιά Π.Ο.Π. Πλαγιές Μελίτωνα μαζί με το Λημνιό και το Cabernet Sauvignon.

Sauvignon Blanc

Το Sauvignon Blanc είναι δημοφιλής λευκή ποικιλία που προέρχεται από την Γαλλία ενώ συναντάται σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Στην Γαλλία καλλιεργείται ευρέως στην κοιλάδα του Λίγηρα με τις περιοχές του Pouilly Fume και του Sancerre να ξεχωρίζουν για την ποιότητα των κρασιών τους και στο Μπορντώ όπου αναμιγνύεται με το Semillon. Η άλλη περιοχή που φημίζεται για τα Sauvignons είναι το Marlborough στην Νέα Ζηλανδία. Εκτός από αυτές τις κλασσικές περιοχές η ποικιλία χρησιμοποιείται και σε όλες τις κύριες οινοπαραγωγικές χώρες με χαρακτηριστικά παραδείγματα την Ισπανία, την Καλιφόρνια, την Αυστραλία την Χιλή και την Νότιο Αφρική.

Στις περιοχές που το κλίμα είναι ψυχρό ή εύκρατο, τα κρασιά εμφανίζουν υψηλή οξύτητα, με έντονα φυτικά αρώματα που θυμίζουν πράσινη πιπεριά, γρασίδι και σπαράγγι αλλά και αρώματα φρούτων, όπως φρούτα του δάσους. Στις πιο θερμές περιοχές όπως η Ελλάδα το Sauvignon Blanc εμφανίζει αρώματα φρούτων όπως ροδάκινο και γκρέιπφρουτ, με λιγότερο έντονη φυτικότητα και την οξύτητα να παραμένει σε σχετικά υψηλά επίπεδα. Στην Καλιφόρνια συναντάμε ένα πιο ‘γεμάτο’ στυλ κρασιού που έχει ωριμάσει σε δρύινα βαρέλια και καλούνται Fume Blanc.

Τα κρασιά από Sauvignon Blanc είναι προτιμότερο να καταναλώνονται σχετικά νεαρά όσο διατηρούν την φρεσκάδα τους, με εξαίρεση τα ‘μεγάλα’ λευκά κρασιά από το Μπορντώ, τα καλύτερα κρασιά από το Sancerre και τα πλούσια Καλιφορνέζικα.

Η ποικιλία αυτή, έχει αγαπηθεί ιδιαίτερα από Έλληνες καταναλωτές αλλά και παραγωγούς. Καλλιεργείται σχεδόν σε όλες τις περιοχές της χώρας δίνοντας διαφορετικά στυλ κρασιών, ενώ πολύ συχνά αναμιγνύεται με άλλες ποικιλίες, με χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό του Ασύρτικου, δίνοντας ευχάριστα, αρωματικά κρασιά, γεμάτα φρεσκάδα.

Cabernet Sauvignon

Το Cabernet Sauvignon είναι μια ερυθρή ποικιλία ίσως με την μεγαλύτερη φήμη και αναγνωρισιμότητα σε όλο τον κόσμο. Είναι η κλασσική ποικιλία που κυριαρχεί στο Haut Medoc του Μπορντώ αλλά και του νέου κόσμου με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα την Napa στην Καλιφόρνια, τις Coonawarra και Margaret River της Αυστραλίας, το Hawkes bay στην νέα Ζηλανδία και τη Colchaqua στην Χιλή.

Στο Μπορντώ αναμιγνύεται κυρίως με την ποικιλία Merlot. Κυριαρχεί στα κρασιά που προέρχονται από την ‘αριστερή όχθη’ όπως καλείται η περιοχή του Haut Medoc και του Graves. Εδώ βρίσκονται τα περίφημα χωριά/Ονομασίες προέλευσης St Estephe, Pauillac, Margaux, St Julien και Pessac Leognan Στην ‘δεξιά όχθη’ , όπου βρίσκεται το Pomerol και το Saint Emillion κυριαρχεί το Merlot στα χαρμάνια.

Δίνει κρασιά γεμάτου σώματος, με σχετικά υψηλή οξύτητα, πλούσιες τανίνες και εμφανίζει πολύ καλή συνέργια με την δρυ. Τα αρώματα του ποικίλουν ανάλογα με την περιοχή που καλλιεργείται και το κλίμα. Κοινό χαρακτηριστικό είναι το φραγκοστάφυλο και τα μαύρα κεράσια και όταν παλαιώνει σε δρυ το κέδρο και ο καπνός . Στις ψυχρότερες περιοχές όπως στο Μπορντώ τα αρώματα συμπληρώνονται με αυτά της πράσινης πιπεριάς και της μέντας. Σε ζεστότερα κλίματα όπως αυτό της Καλιφόρνιας εμφανίζονται πιο ώριμα αρώματα μαύρων φρούτων αλλά και μαύρης ελιάς. Σε πιο ήπιες περιοχές όπως η Coonawarra της Αυστραλίας τα κρασιά βγάζουν γλυκόριζα και ευκάλυπτο. Τα καλύτερα κρασιά από Cabernet Sauvignon μπορούν να παλαιώσουν και να εξελιχθούν για πολλές δεκαετίες.

Στην Ελλάδα όπως και σε πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης, καλλιεργείται ευρέως σχεδόν σε όλες τις οινοπαραγωγικές περιοχές δίνοντας μονοποικιλιακά κρασιά αλλά και χαρμάνια. Στην περιοχή της βόρειας Ελλάδας αναμιγνύεται με Merlot παράγοντας κρασιά επηρεασμένα από αυτά του Μπορντώ. Στην Πελοπόννησο το πιο δημοφιλές χαρμάνι είναι αυτό με το Αγιωργίτικο. Συμμετέχει στα ερυθρά κρασιά Π.Ο.Π. Πλαγιές Μελίτωνα μαζί με το Λημνιό και το Cabernet Franc.

Grenache Rouge

Το Grenache ή Garnacha, είναι η πιο πολυφυτεμένη ερυθρή ποικιλία της Ισπανίας από όπου και προέρχεται. Πρόκειται για ποικιλία που θέλει σχετικά ζεστά κλίματα για να ωριμάσει πλήρων. Καλλιεργείται ευρέως στην περιοχή της Navarra, της Rioja και του Priorat της Ισπανίας. Στην Γαλλία την συναντάμε στον Νότιο Ροδανό και στις Γαλλικές ακτές της Μεσογείου. Είναι διαδεδομένη σε όλες τις χώρες του Νέου κόσμου και ιδιαίτερα στην Αυστραλία και στην Καλιφόρνια.

Πολύ συχνά την συναντάμε σε χαρμάνι με άλλες ποικιλίες με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αυτά της Rioja και τα λεγόμενα GSM (Grenache-Syrah-Mourvedre) του Ροδανού και της Αυστραλίας, ενώ χρησιμοποιείται ευρέως και για την παραγωγή ροζέ κρασιών.

Δίνει κρασιά με μέτριο χρώμα, υψηλό αλκοόλ, γεμάτο σώμα, μαλακές τανίνες και αρώματα κόκκινων φρούτων όπως φράουλας και σμέουρου, λευκού πιπεριού που εξελίσσονται σε αρώματα πίσσας, καφέ και δέρματος όσο ωριμάζουν.

Η ποικιλία έχει σημαντική παρουσία και στην Ελλάδα όπου χρησιμοποιείται για την παραγωγή κυρίως πολυποικιλιακών κόκκινων αλλά και ροζέ κρασιών. Τα περισσότερα κρασιά έρχονται από την Κρήτη και την Πελοπόννησο.

Semillon

Το Semillon είναι μια ποικιλία σχετικά εύκολη στην καλλιέργεια και γι αυτό το λόγο καλλιεργείται ευρέως σε όλο τον κόσμο. Προέρχεται από την νοτιοδυτική Γαλλία.

Είναι η πιο πολυφυτεμένη λευκή ποικιλία του Μπορντώ, όπου μαζί με το Sauvignon Blanc και λιγότερο με το Muscadelle, δίνουν τα λευκά κρασιά της περιοχής. Τo Semillon δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα του στο Pessac Leognan όπου παράγονται εξαιρετικά ξηρά κρασιά. Λόγω της λεπτή του φλούδας, είναι ευαίσθητο στην ευγενή σήψη με αποτέλεσμα να κυριαρχεί στην περιοχή του Sauternes και του Barsac και να παράγονται κάποια από τα πιο ακριβά και μακροβιότερα γλυκά λευκά κρασιά του κόσμου. Τα γλυκά αυτά κρασιά εμφανίζουν υψηλό αλκοόλ, υψηλή οξύτητα και αρώματα μαρμελάδας, βερίκοκου, μελιού, βανίλιας και ξηρών καρπών.

Όπως και στο Bordeaux, έτσι και στις υπόλοιπες οινοπαραγωγικές περιοχές όπου καλλιεργείται το Semillon, το συναντάμε συχνά σε χαρμάνι μαζί με άλλες ποικιλίες . Εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα είναι τα λευκά ξηρά Semillon από την Hunter Valley. Πρόκειται για κρασιά που δεν έχουν περάσει από βαρέλι, με χαμηλό επίπεδο αλκοόλης, τραγανή οξύτητα και αρώματα που αν και στην αρχή είναι ουδέτερα εξελίσσονται σε αρώματα φρούτων, μελιού και ξηρών καρπών όσο παλαιώνουν. Το Semillon καλλιεργείται σε όλη την Αυστραλία αλλά είναι πιο ελαφριά και με πιο φρέσκα αρώματα από αυτά της Hunter Valley.

Γενικότερα η ποικιλία εμφανίζει μέτρια οξύτητα, γεμάτο σώμα και αρώματα εσπεριδοειδών, μελιού και γρασιδιού ενώ έχει την δυνατότητα να παλαιώνει.

Στην Ελλάδα απαντάτε κυρίως στην Βόρειο Ελλάδα. Συνήθως το συναντάμε σε χαρμάνι με άλλες ποικιλίες με συνηθέστερες το Sauvignon Blanc και το Ασύρτικο.

Malbec

Το Malbec είναι μια ερυθρή ποικιλία που προέρχεται από την νοτιοδυτική Γαλλία. Καλλιεργείται ευρέως στην περιοχή του (καλείται και Auxerrois ή Cot) όπου δίνει βαθύχρωμα κρασιά με υψηλό επίπεδο τανινών αρώματα μαύρων φρούτων και δέρματος. Συνήθως αναμιγνύεται με Tannat ή Merlot σε ποσοστό που δεν ξεπερνάει το 30%.

Εκτός από την Γαλλία το Malbec έχει ισχυρή παρουσία στην Αργεντινή, αποτελώντας την πιο πολυφυτεμένη ποικιλία. Δίνει πιο μοντέρνα κρασιά από την Γαλλία, με βαθύ χρώμα, πιο μαλακές τανίνες, υψηλότερο αλκοόλ και έντονα αρώματα ώριμων μαύρων φρούτων μπαχαρικών και λουλουδιών. Και εδώ συχνά το συναντάμε σε χαρμάνια με Cabernet Sauvignon.

Στην Ελλάδα τα κρασιά από Malbec είναι σπάνια.